پزشک عموميتغذيه و رژيمدرمانيساير طب هاي مکملطب سالمندطب سنتي ايرانيطب سوزنيهومئوپاتي
پوستارتوپديبيماريهاي داخليبيماريهاي عفونيبيماريهاي قلب و عروقبيماريهاي مغز و اعصاببيهوشيپاتولوژيپرتودرمانيپزشکي قانونيپزشکي هسته ايپزشکي ورزشيتغذيهجراح کليه مجاري ادراري جراحي عموميجراحي فک وصورتجراحي مغزواعصابچشم پزشکيداروسازي (فارماکولوژي)راديولوژيروانپزشکيروانشناسي بالينيروماتولوژيريهزنان و زايمانطب اورژانسطب فيزيکي و توانبخشيقلب و عروقگوش و حلق و بينيکودکان
آلرژي و ايمنولوژياطفالبيماري هاي رماتيسميبيماريهاي قلب و عروقجراحى پستانجراحي پلاستيک ترميميجراحي توراکس(قفسه سينه)جراحي عروقجراحي قلب وعروقخون و سرطان بالغين روانپزشک کودک،نوجوانروماتولوژيريهطب نوزادانغدد درون ريز و متابوليسم فوق تخصص ارتوپديگوارش و کبد بالغين مراقبتهاي ويژه ICUنفرولوژي (کليه)کليه و فشار خونکودکان - روانپزشکيکودکان - آلرژيکودکان - جراحيکودکان - خون وسرطانکودکان - روماتولوژيکودکان - ريهکودکان - عفونيکودکان - غددکودکان - قلبکودکان - گوارشکودکان - مغزواعصابکودکان - نفرولوژي(کليه)کودکان-ارتوپدي
دندانپزشک عموميارتودانتيکس بيماري هاي دهان، فک و صورت پاتولوژي دهان و فک و صورتپروتزهاي دنداني جراحي دهان و فک و صورتجراحي لثه (پريودانتيکس)درمان ريشه (اندودانتيکس)دندانپزشکي ترميميدندانپزشکي کودکانراديولوژي دندان وفک و صورت
پانکراتيت (pancreatitis) پانکراتيت التهاب لوزالمعده. پانکراتيت مزمن معمولاً در پي حملات مکرر پانکراتيت حاد مروز ميکند زيرا لوزالمعده در بين حملات کاملاً بهبود نمييابد. لوزالمعده در جريان اين عارضه، به تدريج توانايي خود در توليد آنزيمهاي هضمکننده و هورمونهاي لازم براي سلامت بدن را از دست ميدهد؛ دو نوع التهاب لوزالمعده داريم : پانکراتيت حاد و پانکراتيت مزمن.
پانکراتيت حاد:
بسته به خصوصيات اپيدميولوژيک مناطق مختلف علل متفاوتي دارد. در کشور امريکا و تعدادي از کشورهاي اروپايي اکثر موارد پانکراتيت حاد به دنبال مصرف الکل است، در ايران اغلب موارد (50%موارد) پانکراتيت حاد ناشي از سنگهاي صفراوي است. بيشترين شيوع سني در گروه سني 50-41سال است. مرگ و مير پانکراتيت حاد حدود 10%است.
پانکراتيت مزمن:
پانکراتيت مزمن معمولاً در پي حملات مکرر پانکراتيت حاد بروز ميکند زيرا لوزالمعده در بين حملات کاملاً بهبود نمييابد. لوزالمعده در جريان اين عارضه، به تدريج توانايي توليد آنزيمهاي گوارشي و هورمونهاي ضروري مانند انسولين را از دست ميدهد. التهاب پانکراس ناشي از خودهضميبافت آن توسط آنزيمهاي پانکراس به ويژه تريپسين است.
عواملي که التهاب حاد لوزالمعده را موجب مي شوند شامل اختلالات مادرزادي، عفونتهاي ويروسي، ضربههاي شکمي، الکل، سنگهاي صفراوي، افزايش چربي خون ، بعضي داروها و برخي عوامل ديگر هستند.
پانکراتيت مي تواند يک بيماري پيش رونده باشد. ممکن است علائم براي مدتي بهبود يابند يا بدتر شوند. ممکن است احساس افسردگي، عصبانيت و کلافگي کنيد. درد مزمن شما را از انجام امور روزمره باز ميدارد. براي کنترل اين شرايط بايستي با پزشک خود صحبت کنيد.يادتان باشد که نکروز، کيست کاذب، آبسه پانکراس، عفونت ثانويه باکتريايي لوزالمعده، عوارض ريوي و ديابت و کمبود مزمن کلسيم از عوارض پانکراتيت هستند. در موارد بروز عوارض اغلب سطح سرميآميلاز بالا باقي ميماند. پانکراتيت حاد هموراژيک نکروزان اغلب خطرناک است.
درمان پانکراتيت حاد غير صفراوي عبارتست از دادن استراحت کامل به لوله گوارش (نخوردن هيچ گونه غذا و مايعات)، اغلب برقراري تغذيه وريدي، بستري در بيمارستان و کنترل عفونت احتمالي. پانکراتيت حاد در 10%موارد به درمان پاسخ نداده و کشندهاست. معمولاً دادن مسکن و داروهاي آنتي اسيد ضروري است.
بعد از کنترل درد و تهوع در بيمار، رژيم مصرف غذاهاي زود هضم و کم چرب شروع ميشود. وعدههاي کم حجم و متعدد قابل تحملتر خواهند بود. وقتي فرد بيمار اجازه غذا خوردن يافت، ممکن است مکمل غذايي با آنزيمهاي پانکراس براي درمان اسهال چرب ضروري باشد. مصرف الکل بايد قطع شود.
در پانکراتيت حاد صفراوي درمان رايج، انجام فوري کلانژيوپانکراتوگرافي رتروگراد به وسيله آندوسکوپ (ERCP) به همراه اسفنگتروتوميبه وسيله آندوسکوپ (ES) و در نهايت انجام کله سيستکتوميانتخابي به روش لاپاراسکوپي است. در بعضي موارد خاص ساير روشهاي درماني همانند کله سيستکتومياز راه پوست (Percutaneous) و تخليه و درناژ مايع تجمع يافته از راه پوست نيز انجام ميشود. اين روش ميتواند منجر به درمان موفق بيماران گردد. مرگ و مير و عوارض همراه ناچيز هستند.
پانکراتيت حاد شديد: درد شکمي شديد، استفراغ، تورم و نفخ شکم، تب، درد عضلاني، افت فشارخون.
پانکراتيت مزمن: درد پايدار خفيف تا شديد اغلب پس از غذا، در قسمت فوقاني شکم که گاهي به پشت يا سراسر شکم انتشار دارد. اين درد ممکن است حالت مبهم، سوزشي، مالشي يا خنجري داشته باشد. دورههاي درد ممکن است روزها يا هفتهها به طول بينجامد ولي به ندرت کمتر از يک روز ادامه دارد.از ديگر علائم اين بيماري بايد به يرقان (زردي پوست و چشمها) خفيف (گاهي) و کاهش وزن سريع هم اشاره کرد.
علائم پزشکي
علائم آزمايشگاهي: نشانههاي غير اختصاصي التهاب، بصورت افزايش و شيفت به چپ در گلبولهاي سفيد، افزايش سرعت رسوب CRP ديده مي شود. افزايش آنزيمهاي پانکراس در سرم که نشانه آسيب نسج پانکراس است.افزايش آميلاز که راحت ترين آنزيم براي اَندازه گيري است ولي دقت آن نسبتا کم است و در زخم پپتيک پرفوره و ايسکمي روده و انسداد هم بالا مي رود و در پانکراتيت هم ممکن است خيلي بالا نرود.
علائم سونوگرافيک: علاوه بر تغييراتي که ممکن است در سونوگرافي بصورت ادم پانکراس و نسوج اطراف آن و تجمع مايع در اطراف پانکراس ديده شود(در پانکراتيت شديد بعلت تجمع گاز دررودهها بررسي پانکراس با سونوگرافي مشکل است)، کيسه صفرا و مجاري صفراوي نيز قابل بررسي هستند که وجود سنگ در کيسه صفرا و مجاري، يا اتساع مجاري صفراوي، تاييد کننده پانکراتيت صفراوي است.
راديولوژي ساده: يافتههاي راديوگرافي ساده شکم در پانکراتيت، غير اختصاصي مي باشند و ممکن است بصورت ايلئوس ژنراليزه(اتساع و افزايش گازلوپهاي روده و افزايش ضخامت جدار روده) يا ايلئوس لوکال در اطراف پانکراس ( Sentinel Loop ) و کدورت منتشر شکم ديده شود. با فشار روي کولون عرضي، ممکن است هوا در قسمت مياني کولون عرضي ديده نشود( Colon cut off sign ). در گرافي قفسه سينه نيز ممکن است پلورزي طرف چپ ديده شود.
CT Scan : براي تشخيص پانکراتيت معمولا نياز به سي تي اسکن نيست و در موارد مبهم بخصوص براي رد کردن تشخيصهاي ديگر که معمولا خيلي مهم و اورژانسي هم هستند مثل پارگي آنوريسم آئورت شکمي يا پارگي اولسر پپتيک بکار مي رود. البته براي تشخيص عوارض پانکراتيت نقش مهمي دارد که در دنباله بحث در بخش عوارض پانکراتيت اشاره خواهد شد.
MRI: بندرت نياز مي شود و در پانکراتيت شديد بعلت حال عمومي بد بيمار قابل اجرا نيست و در موارد ملايم که بعلت نارسايي کليه امکان سي تي اسکن نباشد بکار مي رود. همچنين بصورت MRCP براي بررسي مجاري پانکراتيک و صفراوي بکار ميرود.
اجتناب از مصرف بيرويه و زياد الکل ميتواند به پيشگيري از پانکراتيت حاد کمک کند. هرکسي که يکبار به علت مصرف الکل دچار هپاتيت شده است، بايد مصرف الکل را کاملاً کنار بگذارد. بسيار مهم است که با پيشگيري؛ از تکرار حملات پانکراتيت حاد و يا تبديل شدن آن به پانکراتيتت مزمن جلوگيري شود.
اغلب اولين حملهي پانکراتيت حادي که ناشي از مصرف الکل نيست، قابل پيشگيري نيست. هرچند که رعايت مواردي که از سنگ صفراوي پيشگيري ميکند، ميتواند از ايجاد پانکراتيت حاد وابسته به سنگ صفراوي، جلوگيري نمايد. براي پيشگيري از سنگ صفراوي از اضافه وزن و کاهش سريع وزن بپرهيزيد.
اگر علت پانکراتيت حاد سنگ صفراوي باشد، معمولاً جراحيِ کيسهي صفرا، براي جلوگيري از تکرار حملات پيشنهاد ميشود. اگر علت پانکراتيت حاد مصرف دارو باشد بايد در صورت امکان مصرفِ داروي مسبب قطع شود.