منابع نور:

   براي روشنايي از دو منبع نور طبيعي (نور خورشيد) و نور مصنوعي (الکتريکي) مي‌توان استفاده نمود.

   نور آفتاب سالم‌ترين و ارزان‌ترين وسيله روشنايي و يکي از منابع مهم تامين انرژي نوراني مي‌باشد.

به منظور استفاده بهتر و صحيح‌تر از روشنايي روز بايستي به نکات زير توجه نمود:

·         در صورتي که کارگاه يا محل کار بزرگ باشد و پنجره‌هاي آن براي رساندن نور به همه قسمتها کافي نباشد بايد در قسمتهايي از سقف از پوشش شيشه‌اي استفاده شود.

·         براي جلوگيري از تابش مستقيم نور خورشيد در تابستان بهتر است بالاي پنجره‌ها سايبان داشته باشد.

·         براي استفاده بيشتر از نور آفتاب بايد سقف کارگاه و ديگر سطوح منعکس کننده نور به رنگ روشن بوده تا نور را بهتر منعکس کند.

·         براي اينکه نور کافي به محل کار برسد بايستي با توجه به نوع کار، تابش نور و آفتابي بودن محل مجموع سطوح پنجره‌ها و يا سقف شيشه‌اي کارگاه متناسب با مساحت کف کارگاه باشد.

در طرح روشنايي مصنوعي براي محيط کار اين نکات بايد مورد توجه قرار گيرد:

·         نور حاصله از منابع روشنايي بايد تا حدامکان به روشنايي روز نزديک باشد.

·         سقف و قسمت بالايي ديوارها معمولاً به منظور افزايش راندمان روشنايي وارده از پنجره‌ها به رنگ روشن و قسمت پايين ديوارها براي ايجاد شرايط آسايش به رنگ تيره رنگ آميزي ميشوند.

·         مقدار نور حاصله از منابع روشنايي بايد ثابت و به اندازه کافي بوده و بر کليه سطوح محيط کار به طور يکنواخت توزيع شود تا از بوجود آمدن سايه و زواياي تاريک جلوگيري شود.

·         تعمير و سرويس به موقع منابع روشنايي

·         تميز و پاک نمودن نورگيرها به طور مرتب

تحقيقات نشان مي‌دهد نور لامپ نسبت به نور طبيعي خسته‌کننده‌تر است. نور زياد هم به چشم صدمه مي‌زند؛منابع نور شديد مثل خورشيد، لامپ‌هاي خيلي قوي، جوشکاري و ليزر نيز مي‌توانند سبب آسيب به شبکيه ي چشم شوند.

البته چشم‌هاي ما در اين موارد، با مکانيسم پلک زدن‌هاي مداوم، به دفاع و حفاظت از خود مي‌پردازند، اما بسياري موارد به خصوص نورهاي شديد ليزر آسيب جدي به شبکيه وارد مي‌کنند.

انجمن مهندسي روشنايي موسسه استاندارد آمريکا، بر حسب شدت خطر و سطح فعاليت حداقل 1 تا 5 فوت ‌کندل (واحد بين‌المللي روشنايي)‌ را توصيه کرده است.

v      شدت روشنايي: ميزان توان نوري تابيده شده بر واحد سطح را گويند که با واحد لومن بر متر مربع (لوکس lux) بيان مي شود. واحد انگليسي شدت روشنايي لومن بر فوت مربع يا فوت کندل (fc) مي باشد.

10.76 lux = 1 lum/ft = 1 fc

چنانچه شدت روشنايي روي سطوح از 100 لوکس (10 فوت کندل) کمتر باشد، ديد رنگها محدود شده و تشخيص مشکل مي گردد.

در مورد ميزان نور براي کارگاههاي مختلف ارقام زير مي‌تواند راهنماي مناسبي باشد:

* لوکس: واحد اندازه‌گيري روشنايي در محيط کار گويند که بوسيله دستگاه لوکس‌متر اندازه‌گيري ميشود.

بايد تمامي سطوح مورد استفاده (در هنگام کار، مطالعه و ...) داراي پوشش رنگ مناسب با ضريب انعکاس حدود 5/0

باشند.

در کارخانجات و کارگاهها براي تنظيم استاندارد نور در محيط و سطوح کار از دستگاههاي سنجش شدت نور استفاده مي گردد.

عوارض ناشي از ازدياد نور:

خيرگي: مهمترين عارضه ناشي از ازدياد نور است. اين حالت در اثر برخورد مستقيم نور به چشم و يا انعکاس شعاع تابش نور از سطوح شفاف به چشم بوجود ميآيد.

علائم خيرگي: احساس ناراحتي و درد در چشم، کم شدن حس بينايي، ترس از نور و ريزش اشک پديد مي‌آيد. مثلاً زماني که منبع نور به طور مستقيم در ميدان ديد کارگر قرار گيرد باعث بروز خيرگي ميشود براي جلوگيري از بروز اين مشکل منابع روشنايي بايستي به فواصل مناسبي نسبت به هم نصب شود.

عوارض ناشي از کمبود نور:

در محل هائي که نور مناسب و کافي وجود نداشته باشد بخصوص در مورد کارهاي ظريف و دقيق باعث اختلال و کاهش بينايي خواهد شد. اين عوارض شامل فشار در چشم، سردرد،‌ سرگيجه خستگي، بي‌ميلي نسبت به کار و نيستاگموس حرفه‌اي مي‌باشد.( نيـسـتاگـموس = بـروز حـرکـات غيـر طبيعي در چشم).